Zestaw podstawowych informacji o broni czarnoprochowej

Bardzo dużo osób pyta o bardzo podstawowe rzeczy, dlatego postaram się tutaj opisać odpowiedź na większość z nich. Zadanie ich na Facebook’u czy Forum – będzie traktowane jako całkowitą ignorancję osoby pytającej – można wtedy nie uzyskać dobrej odpowiedzi na zadany pytanie.

  1. Gdzie mogę strzelać?
  2. Czy mogę zrobić samemu czarny proch?
  3. Jaką broń mogę kupić?
  4. Co to są „fps” „grain” „ft/lbs”?
  5. Ile sypać prochu?
  6. Jaką szczelinę może mieć rewolwer?
  7. Zacięcie – jak sobie z nim radzić? (w trakcie)
  8. Europejska Karta Broni (EKB) – czy warto? (w trakcie)
  9. Nie wsypałem prochu – co zrobić?
  10. Po co jest przybitka pod kulę? Co można stosować? (w trakcie)
  11. Jakie kupić kapiszony do broni? (w trakcie)
  12. Co ma ze sobą zabrać na pierwsze strzelanie?
  13. Jak rozpocząć przygodę z bronią czarnoprochową?
  14. Opis różnych gwintów do broni czarnoprochowej
  15. Gdzie mogę kupić broń czarnoprochową?
  16. Gdzie mogę kupić proch czarny?
  17. Jak przekonać partnera do broni czarnoprochowej? (w trakcie)
  18. Jaki wybrać pocisk do karabinu? (w trakcie)
  19. Jak bezpiecznie przechowywać proch czarny? (w trakcie)
  20. Wszystko na temat Remington New Army.  (w trakcie)
  21. Wszystko na temat Colt.  (w trakcie)
  22. Własny smar – przepisy, sposoby, przygotowywanie.

Poniżej odszukacie odpowiedzi na powyższe pytania …

Gdzie mogę strzelać?

Strzał – wyrzucenie pocisku z przewodu lufy spowodowane ciśnieniem gazów podczas spalania się ładunku prochowego.

Broń czarnoprochowa jest BRONIĄ PALNĄ i tak powinna być traktowana. Zasięg strzału wynosi od 1,5 km (okrągła kula) do 3-4 km (pocisk). Wyklucza to strzelanie po lasach, polach, działkach czy podobnych miejscach. Dotyczy to także pistoletów i rewolwerów – posiadających relatywnie mniejszy zasięg. Strzelanie bez kuli jest problemem prawnym – udowodnij później, podczas wizyty odpowiednich służb – że strzelałeś legalnie bez kuli, strasząc tylko starszą osobę, która złożyła odpowiednie powiadomienie.

STRZELAMY TYLKO I WYŁĄCZNIE NA ATESTOWANYCH STRZELNICACH !!!

Trzymanie się tej zasady pozwoli nam uniknąć przykrych kontaktów z przedstawicielami prawa jak i konsekwencji lekkomyślności czy nieszczęśliwych wypadków.

Zanim zaczniemy strzelać niezbędne jest wcześniejsze zapoznanie się z budową i zasadą działania naszej broni oraz zasadami bezpieczeństwa. Najlepiej pierwsze strzały oddać pod okiem doświadczonego instruktora na strzelnicy. Jeśli wybierzemy się z osobami posiadającymi już doświadczenie, zyskamy na tym znacznie więcej – niż rozpoczęcie strzelania w samotności. Będzie na pewno ciekawiej, bezpieczniej i na pewno popełnimy znacznie mniej błędów.

Celować z broni wol­no tylko do tarczy.

Do ludzi i zwierząt nie wolno nigdy celować chyba, że się chce zabić. Jeśli celuje się do zwierzęcia lub do człowieka to zna­czy, że chce się zabić i tym samym narażamy się na gwał­towną reakcję. Łącznie z taką, że zostanę zastrzelony w obronie własnej. Najmniej przykre będzie wysłucha­nie uwag instruktora lub innego użytkownika strzelnicy. Najwięcej wypadków z bronią spowodowanych jest pewnością że broń jest niezaładowana i zabezpieczona. Więc nie wolno kierować wylotu lufy na ludzi!

Czy mogę zrobić samemu czarny proch?

Oczywiście nikt Ci nie zabroni. W sieci dostępnych jest wiele przepisów na wykonanie czarnego prochu, a sam proces nie jest technologicznie skomplikowany. Jednak zastanówmy się na spokojnie – czy warto? Proch czarny jako środek miotający jest materiałem bardzo zawodnym i kapryśnym. Niewielkie odchyłki w procesie produkcji powodują że wynik końcowy daleki jest od zamierzonego. Jak zwykle sedno tkwi w szczegółach, a wiele z nich było ścisłą tajemnicą producentów. Wiedza ta była nabywana latami, przekazywana z ojca na syna i mimo teoretycznych podstaw nie jesteśmy w stanie uzyskać podobnego efektu w domowych warunkach (np. węgiel drzewny stosowany do produkcji musiał pochodzić z odpowiedniego drzewa i być odpowiednio wypalany gdyż istotna jest temperatura i czas wypalania). Bardzo ważna jest jednorodność ziaren i procesu spalania. Proch aby spełniać swoje zadanie musiał posiadać odpowiednią granulację. Mielony był w specjalnych młynach prochowych poza granicami miast. Następnie był przesiewany przez sita o różnej gradacji oczek. Produkcja w zaciszu domowym jest możliwa ale z w/w względów ciężko osiągnąć zadowalający efekt. Ryzyko nieszczęśliwego wypadku jest bardzo wysokie i nie warto ryzykować zdrowia. Proch, który powstaje jest najczęściej bardzo niskiej jakości, zastosowany w broni czarnoprochowej bardzo brudzi lufę, uniemożliwiając używanie po kilku strzałach. Co więcej spala się tak nierównomiernie że ciężko mówić o jakiejkolwiek celności. Posiadanie czarnego prochu jest legalne. Produkcja czarnego prochu już nie bardzo.

Jaką broń mogę kupić?

Ustawa określa wyraźnie: Pozwolenia na broń nie wymaga się w przypadku posiadania broni palnej rozdzielnego ładowania, wytworzonej przed rokiem 1885 oraz replik tej broni. Oznacza to że można posiadać broń której pierwowzór był wyprodukowany przed tą datą. System, sposób ładowania czy ilość strzałów jaką można oddać z takiej broni nie są regulowane przepisami. Replika oznacza broń konstrukcyjnie i parametry podobne do oryginału. Drobne odstępstwa są tutaj sprawą dyskusyjną, jednak nie może to być skrajny przypadek. Istnieje wiele broni odprzodowych produkowanych współcześnie nie odbiegających parametrami, sposobem działania czy osiągami od replik, jednak nie posiadają one swych „protoplastów” i nie mogą być traktowane jako repliki. W praktyce oznacza to że możemy kupić karabiny, strzelby, pistolety i rewolwery wyłącznie z tego okresu. Zazwyczaj sprzedawca dba o to aby sprzedawany asortyment nie przekraczał tej daty ale pamiętajmy iż to właśnie na posiadaczu ciąży odpowiedzialność. Oczywiście określenie takiej daty prowadzi do pytań „Dlaczego akurat 1885 rok?”. Wynikać to może z tego iż w większości krajów europejskich ta data została przyjęta za graniczną. Prowadzi to do sytuacji, że dwa egzemplarze broni tego samego systemu i budowy są inaczej traktowane przez prawo.

Co to są „fps” „grain” „ft/lbs”?

Są to jednostki prędkości, masy i energii stosowane w krajach anglosaskich.

  • „Fps” jest to jednostka prędkości. 1 fps = 0,3048 m/s . 1 m/s = 3,2808 fps.
  • „Grain” jest to jednostka masy. 1 grain = 0,0648 gram. 1 gram = 15,4324 grain.
  • „Ft/lbs” jest to jednostka energii. 1 ft/lbs = 1.35583 J. 1 J = 0.73756 ft/lbs.

Ile sypać prochu?

Ilość prochu jaka może być stosowana jest określona przez producenta broni i opisana w instrukcji obsługi. Niedopuszczalne jest stosowanie większych naważek prochu. W zależności od rodzaju broni możemy stosować różne ilości. Karabiny do 6 gram, pistolety do 4 gram, rewolwery do 3 gram. Ilość prochu stosowana w rewolwerze uzależniona też jest długością bębna i np. Colt Walker umożliwia załadowanie 3 gram a już Colt Navy jedynie 1-2 gram. Z racji dosyć wysokich kosztów prochu jak i silnego zabrudzenia nie zalecam strzelać z maksymalnych naważek. O wiele rozsądniej jest sypać mniejsze dawki. Tak np. do karabinów przy strzelaniu kulą w zupełności wystarczy 2 gramy ,ciężkimi pociskami 3 gramy. Pistolety zadowolą się 1-2 gramami prochu, a w rewolwerach można poprzestać na dawce 1 grama.

Mierzyć dawki możemy posiadając prochownicę z odpowiednimi końcówkami o określonej pojemności bądź stosując łuskę po rewolwerowym naboju .38 Special, do której mieści się w przybliżeniu 1,5 grama prochu. Odmierzone dawki osypujemy do fiolek, z których to sypiemy proch do lufy. O ile w rewolwerze widać ilość wsypanego prochu, o tyle w pistolecie i karabinie może być to mały problem.

Jaką szczelinę może mieć rewolwer?

Ostatnio bardzo popularny temat i powstaje coraz więcej 'domowych’ sposobów na jej zmniejszenie. Wszystkie modyfikacje, poprawy, zmiany – powinny być przeprowadzone przez wykwalifikowanego rusznikarza. Nie zmienia to faktu, że wiele osób, wykonujących różne usługi – nie chce brać odpowiedzialności. Jak ja mam wysłać komuś broń, kupioną np. za 4000 zł (dla przykładu R&S) – do poprawy czegoś na drugi koniec polski? Przyjdzie mi uszkodzony lub nie przyjdzie wcale … do kogo będę miał mieć wtedy pretensje? Jest trochę osób na forum, FB, które potrafią takie rzeczy wykonywać i nie są zawodowymi rusznikarzami – ale posiadają już one swoją renomę i są polecane przez osoby z niezbędnym doświadczeniem.

Wracając do tematu. Można poczytać dyskusje na forum, gdzie osoba zaczyna się martwić przy szczelinie 0,5-0,6mm. Jeżeli Twój rewolwer, strzela i działa poprawnie – ale na fali popularności 'szczelinowej’ zbadałeś i posiadasz 0,3mm – zostaw to w spokoju. Osiągnięcie poprzez modyfikacje 0,01mm spowoduje, że bęben będzie obcierał, oddanie kilku strzałów spowoduje już nadmiar nagaru i będzie wymagane czyszczenie broni.

Jeżeli jeździsz na zawody, ważny jest dla Ciebie każdy centymetr bliżej 10’tki i powtarzalność strzałów – wtedy będziesz wiedział co zrobić o jak to zrobić. Ale doskonale wtedy też wiesz, że wystarczy oddanie 13 strzałów – i niezbędne jest czyszczenie broni.

Podczas zabawy na strzelnicy, chcemy oddać mniej/więcej w kierunku tarczy 60-100 strzałów, nie ma to najmniejszego znaczenia. Kula/pocisk będzie miał mniejszą prędkość i siłę przebicia – nie do zauważenia bez specjalistycznych przyrządów – dalej przebijemy tarczę z odległości 100m (o ile uda się nam trafić).

Sumując:

  • 0,00-0,1mm – normalnie sprzęt dla zawodnika strzelectwa
  • 0,1-0,3mm – zwykły rewolwer, bardzo dobry do strzelania i zabawy
  • 0,3-0,5mm – dalej dobra zabawa, możliwa mniejsza prędkość pocisku i więcej nagaru na zewnątrz
  • 0,5-1mm – zacznij się zastanawiać co jest przyczyną, dalej da się strzelać ale pomyśleć już należy o poprawie szczeliny, większa ilość widowiskowego ognia przy oddawaniu strzału

Bardziej należy się przejmować osiowością rewolwerów, niż wielkością szczeliny pomiędzy lufą a bębnem.

Opis różnych gwintów do broni czarnoprochowej

Oznaczenie to określa skok gwintu w calach. Gwint 1-66 oznacza że pocisk wykona jeden obrót na drodze 66 cali. Analogicznie gwint 1-32 oznacza drogę 32 cali. Skok gwintu ma ogromne znaczenie. Gwint 1-66 jest gwintem wolnym przystosowanym do strzelania kulami. Kula ze względu na małą powierzchnię styku z lufą łatwo może ulec „zerwaniu z gwintu”. Efektem jest mniejsza prędkość i zaburzenia lotu co powoduje duży rozrzut na tarczy. Odpowiednio długi gwint w łagodny sposób wprawia kulę w ruch obrotowy zapobiegając temu zjawisku.
Gwinty 1-32 czy nawet 1-20 są to gwinty szybkie i stosowane są do strzelania długimi pociskami, które ze względu na dużą powierzchnię styku nie ulegną zerwaniu. Gwinty szybkie umożliwiają większą precyzję i mniejszy rozrzut pocisków w związku, z czym stosowane są w broni wyższej klasy. Nie powinno się strzelać kulami w gwintach szybkich i pociskami w gwintach wolnych. W pierwszym przypadku następuje „zrywanie” kuli a w drugim zbyt mała prędkości obrotowa nie może odpowiednio ustabilizować długiego pocisku, co powoduje koziołkowanie pociski i w efekcie niższe wyniki na tarczy.
Aby uniknąć niedogodności obu gwintów wprowadzono tzw. gwint pośredni o skoku 1-48.Gwint ten umożliwia strzelanie kulami bez obawy o „zerwanie” jak i pociskami z odpowiednią stabilizacją podczas lotu.

Artykuł będzie systematycznie rozbudowywany, wraz z kolejnymi podstawowymi pytaniami, na które warto będzie udzielić odpowiedzi.